DE ERFENIS VAN DE GROOTE OORLOG
DE ERFENIS VAN DE GROOTE OORLOG
Click here for an English version of this text
Oorlogskerkhof in de Westhoek, Vlaanderen
( Foto © )
Willem Vermandere (1940) is een Belgisch beeldhouwer, musicus, verhalenverteller en zanger. Hij woont in het dorpje Steenkerke in de Westhoek. Dat is het hoekje van Vlaanderen dat het zwaarst werd getroffen door de Groote Oorlog.
Het huis van Willem Vermandere ligt tegenover een oorlogskerkhof uit die oorlog. Hij groeide op met uitzicht op de doden en de naamlozen. Dat heeft littekens op zijn ziel gekrast. Sommige teksten die hij schrijft en zingt getuigen daarvan.
Op een dag, herinnert hij zich, was hij aan het werk in zijn tuin, toen er een auto met een Brits kenteken stopte. Dat is niet ongebruikelijk, want het oorlogskerkhof wordt bijna dagelijks bezocht en vaak door Engelsen. Een man stapte uit de auto en liep de begraafplaats op.
Willem besteedde er geen aandacht aan omdat hij doende was in zijn tuin. Uit zijn ooghoek zag hij de bezoeker op het kerkhof rondwandelen. Toen hij opstond om zijn rug te strekken en even rondkeek, viel het hem wel op dat de bezoeker elke graf nauwgezet bestudeerde.
Een uur of wat later verliet de bezoeker de begraafplaats. Op zijn weg naar de auto liep hij langs Willem. De man zag er teneergeslagen uit.
"Heeft u gevonden wat u zocht?", vroeg Willem langs zijn neus weg.
De man stond stil. "Nee, en ik bang dat ik het nooit zal vinden ook", antwoordde hij.
Ze keken elkaar aan.
"Het is een vreemd verhaal", zei de man aarzelend.
Willem Vermandere wachtte af.
"Weet je", ging de man verder, "ik zocht mijn grootvader, maar ik weet niet hoe hij heet."
"Dat is wel ietwat vreemd", beaamde Willem.
"Het zit zo", zei de man, "vorige maand overleed mijn moeder. Vlak voordat ze stierf zei ze dat ze iets kwijt wilde wat ze altijd had opgepropt. Het was iets dat háár moeder - mijn grootmoeder dus - haar had verteld. Mijn grootmoeder had haar, in strikt vertrouwen, gezegd dat de man die zij papa noemde niet haar echte vader was."
"Mijn grootmoeder, zo bleek, had een vriendje die in de Groote Oorlog in het leger dienst nam. Toen de jongen weg was merkte mijn grootmoeder dat ze zwanger was. Ze vertelde het aan niemand. En toen kwam algauw, op een dag, het nieuws dat de jongen in Vlaanderen was gesneuveld. Daarop trouwde mijn grootmoeder met een andere man. Niemand sprak ooit nog over de echte vader van het kind dat toen werd geboren."
De man zuchtte. "Toen mijn moeder mij dit op haar sterfbed vertelde, was ik diep geschokt. Ze zei dat ze het oorlogskerkhof waar haar vader lag nooit had bezocht, hoewel ze dat zo graag willen doen. Ze vertelde mij de naam van het kerkhof en ze zei mij de naam van haar echte vader."
Hij pauzeerde. Toen zei hij: "Ze stierf een paar minuten later. In de schok ben ik de naam van mijn grootvader vergeten. Ik weet de naam van het kerkhof, maar zijn naam herinner ik mij niet meer. Het was dit kerkhof. Ik heb elke naam op elke grafsteen bekeken, in de hoop dat ik het zou weten als ik hem zag staan. Maar dat is niet gebeurd. Mijn grootvader ligt hier, maar ik weet niet wie hij is. En nu realiseer ik me dat ik dat nooit zal weten."
Reactie op dit artikel.
Naar de voorpagina van De Erfenis van de Groote Oorlog